Facebook zou data aan Cambridge Analytica gegeven hebben, zonder daar enige voorwaarden tegenover te stellen.

Dat stelde wetenschapper Alexander Kogan onder ede tegenover een Britse parlementaire commissie. Hij is de man achter de technologie van Cambridge Analytica die data van gebruikers verzamelde.

De app die Kogan bouwde ‘oogstte’ de openbare informatie van 87 miljoen voornamelijk Amerikaanse Facebook-profielen. Cambridge Analytica gebruikte deze gegevens uiteindelijk voor doelgerichte advertentiecampagnes in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016.

Verborgen in een quiz waarmee gebruikers hun persoonlijkheid konden achterhalen, bekeek de app alle openbare informatie op hun profielen en ook die van hun vrienden. Zo hoefde slechts een fractie van de 87 miljoen gebruikers de quiz in te vullen om hun data toch in handen te laten vallen van Cambridge Analytica.

Kogan beschreeft tegenover de parlementaire commissie Digital, Culture, Media & Sport hoe Facebook warme banden onderhoudt met academische onderzoeksgroepen. Voordat hij de app bouwde, werkte Kogan met Facebook samen om beter te begrijpen ‘hoe mensen met elkaar omgaan en emoties uitdrukken over de hele wereld’.

Geen getekende overeenkomst

Facebook gaf hem in 2013 'verschillende macro-pakketten datasets met vriendschapsconnecties en emoticon-gebruik'. Daar kwam nog data van 15.000 gebruikers bij die via een app van de University of Cambridge - ongerelateerd aan Cambridge Analytica - verzameld werd. Ook gegevens uit privéberichten kwamen hierbij aan bod.

"Er was geen getekende overeenkomst, aanvankelijk. Het was alleen van: 'hier heb je de dataset'", zei Kogan in Londen. Hij voegde eraan toe dat hij van plan was de data 'tot in lengte van dagen' te bewaren en te benutten voor toekomstige studies.

Ongeveer een jaar later kwam Facebook alsnog met een eis om een document te tekenen voor de overdracht. Toen de internetgigant in december 2015 op de hoogte kwam van de werkwijze van Cambridge Analytica, vroeg het aan Kogan om 'alles te verwijderen, inclusief de academische dataset'.

Facebook-CEO Mark Zuckerberg houdt Kogan verantwoordelijk voor de verkoop van data aan Cambridge Analytica, waarmee de onderzoeker de overeenkomst 'geschonden' had. Kogan houdt vol dat hij ethischer handelde dan de meeste Facebook-partners en noemde de uitleg van Zuckerberg 'pr-spin'.

Lees Kogans volledige verhoor door de Britse parlementaire commissie hier